(For English go to https://chinaconsultancy.wordpress.com)

Deel 2 van een serie over de Chinese Zijderoute-strategie.

China’s plannen voor de Zijderoute (One Belt, One Road, 一带一路) zijn ambitieus en kostbaar. Het aanleggen van wegen, spoorlijnen, havenfaciliteiten, handelscentra en energie-infrastructuur kost veel geld. China is bereid zelf het nodige te investeren maar hoopt en verwacht dat de landen langs de Zijderoute ook een financiële bijdrage zullen leveren. Veel van die landen hebben daar echter de middelen niet voor en ook de Wereldbank en de Asian Development Bank (ADB), die o.a. via het CAREC 2020 programma investeert in betere verbindingen in Centraal Azie, kunnen slechts een beperkte bijdrage leveren. China zelf zal daarom veel geld moeten ophoesten en heeft inmiddels twee fondsen opgericht die een realisatie van de plannen financieel mogelijk moeten maken: het Zijderoute Fonds (Silk Road Fund, 丝路基金) en het Energy Development Fund (能源发展基金).

Eerder vandaag (16/2/2015) meldden Chinese kranten dat het Zijderoute Fonds inmiddels is begonnen met zijn werkzaamheden en dat de eerste bestuursvergadering van het fonds heeft plaatsgevonden op 6 januari j.l. Het fonds beoogt 40 miljard US dollar bijeen te brengen: 65% daarvan moet uit China’s buitenlandse muntreserves komen, de overige 35% komt van het staatsfonds China Investment Corporation (CIC) en twee staatsbanken: China’s Export-Import Bank en de China Development Bank. Deze laatste bank, zo werd onlangs aangekondigd, zal niet langer functioneren als commerciële bank maar als een ‘financiële instelling voor ontwikkeling’, een ‘policy bank’, die vooral leningen verstrekt op verzoek van de overheid. Deze constructie leidt tot de vraag welke ruimte het Zijderoute Fonds  zal hebben  voor een onafhankelijke commerciële beoordeling van projecten.

Er zijn nog veel onduidelijkheden met betrekking tot het opereren van het fonds en daarom gaf de gouverneur van de Chinese Centrale Bank, Zhou Xiaochuan, recentelijk een interview aan de Chinese krant First Financial Daily 第一财经报 (overgenomen in de Chinese editie van de Global Times van 16/2/2015).  Zhou zette uiteen dat het Zijderoute Fonds geen staatsfonds (sovereign wealth fund) is maar gefinancierd wordt op basis van private equity waarbij investeringen gericht zijn op een wat langere termijn dan gebruikelijk is. Het fonds verwelkomt binnenlandse en buitenlandse investeerders en zal volgens Zhou niet concurreren maar juist nauw samenwerken met CIC, China’s Export-Import Bank en de China Development Bank.

Zhou gaf verder aan dat een van de grote uitdagingen voor het Fonds het werven van goed opgeleid personeel is. De Centrale Bank heeft het fonds geholpen bij de eerste voorbereidingen maar het is de bedoeling, aldus Zhou, dat het volkomen zelfstandig gaat functioneren. Stafleden moeten naast financiële expertise ook kennis hebben van de politieke-economische situatie in de landen waarin geïnvesteerd wordt. Bovendien moet een deel van de staf een relevante buitenlandse taal beheersen. De zoektocht naar talent zal voorlopig voortduren maar benoemingen op een aantal belangrijke posities zijn inmiddels bekend gemaakt. Het Zijderoutefonds staat onder leiding van Jin Qi, assistent van Zhou bij de Centrale Bank, die volgens ingewijden veel kennis van zaken met zich meebrengt. Andere benoemingen bij het fonds zijn die van Wang Yanzhi van de State Administration of Foreign Exchange (SAFE) als algemene manager, en van Zhu Surong, die aan het hoofd staat van de Centrale Bank in de West-Chinese autonome regio Xinjiang, als lid van de Raad van Bestuur.

Ook zal het fonds moeten leren van de ervaringen van vergelijkbare Chinese fondsen,  zoals het China-Africa Development Fund (CADF) en het China-ASEAN Fonds, die beiden met de nodige problemen kampen. Volgens het tijdschrift Caixin zouden zowel CADF als het China-ASEAN Fonds moeite hebben om het beoogde geld bijeen te brengen en om steun te krijgen voor projecten van lokale overheden in andere landen. Zo zou het China-ASEAN Fonds  slechts 1, in plaats van 10 miljard US dollar bijeen hebben gebracht, en zou het CADF minder dan de helft van de beschikbare fondsen daadwerkelijk hebben geïnvesteerd. Het moet blijken of het Zijderoutefonds de problemen van andere Chinese fondsen kan vermijden maar gezien het prestige dat gemoeid is met de Zijderouteplannen zal de Chinese regering er alles aan doen om het fonds zijn doelstellingen te laten behalen.

Bronnen

ADB, ‘A Strategic Framework for the Central Asia Regional Economic Cooperation Program 2011–2020’ (2012), http://www.carecprogram.org/uploads/docs/CAREC-Publications/2012/CAREC-2020-Strategic-Framework.pdf

周小川：丝路基金起航 不是中国版马歇尔计划 (Zhou Xiaochuan: the Silk Road Fund is not a  Chinese version of the Marshall Plan), http://finance.huanqiu.com/hongguan/2015-02/5700529.html

Zhang Yuzhe, ‘CDB Told to Return to Policy Bank Role It Left Years Ago’, Caixin (February 3, 2015), http://english.caixin.com/2015-02-03/100781193.html

Zhang Yuzhe, ‘With New Funds, China Hits a Silk Road Stride’, Caixin (December 3, 2014), http://english.caixin.com/2014-12-03/100758419.html

Zhang Yuzhe, ‘Gov’t Said to Name Three to Silk Road Fund Leadership Team’, Caixin (February 5, 2015) http://english.caixin.com/2015-02-05/100781902.html